Dopamin
hormonu bir nörotransmitter'dir, beynin sinir hücreleri (nöronlar) arasında
sinyal iletmekten sorumlu olan bir kimyasaldır. Dopamin, uygun duygudurum
düzeylerini, iyimserlik hislerini, motive olmayı ve hatta tatmin duygularını,
mutluluk ve öfori korumak için gereklidir.
Bu
duygulardan herhangi birinin sizde eksik olduğunu düşünüyorsanız, dopamin
eksikliğinden muzdarip olabilirsiniz. Bununla birlikte, olumsuz duyguların
döngüsünde tuzağa düşmüş hissetmek zorunda değilsiniz. Bu yazıda dopamini doğal
yollarla nasıl artıracağınızı açıklayacağım.
Ayrıca
beynimizdeki dopamin düzeylerini ve vücudunuzdaki dopamin seviyelerini güvenli
bir şekilde artırmak için kullanabileceğiniz doğal yöntemlerden de bahsedeceğim.
Dopamin Hormonu nedir?
Dopamin,
merkezi sinir sistemi, sindirim sistemi ve vücuttaki çeşitli organlarda bulunan
bir kimyasaldır.
Dopamin
bir nörotransmitter'dir - beynin
sinir hücrelerinin (nöronlar) birbirleriyle “iletişim kurmasına” yardımcı olur.
Beyinde düşük dopamin seviyeleri varsa, sinir hücreleri uygun mesajı iletmekte
zorlanırlar.
Bunu, bir
ormanın içinden geçen patikalara benzetebilirsiniz. Dopamin, beynin çeşitli
noktalar arasında kaliteli “yollar” geliştirmesine izin verir ve bir noktadan
diğerine geçmek için çok çaba sarfetmek zorunda kalmazsınız.
Bununla
birlikte, beyindeki düşük dopamin seviyeleri, noktalar arasındaki seyahati
zorlaşırır ve rahatsız edici olur.
Dopamin Ne için Kullanılır?
Beyin, ödül
ve ödül duygularını iletmek ve duygusal tepkileri düzenlemek için dopamine
ihtiyaç duymaktadır. Dopamin aynı zamanda bir motivasyon kaynağıdır çünkü bir
kişinin ödülleri kazanmasına yardımcı olmasını sağlar.
Psikiyatrist
ve Evrimsel Psikiyatri'nin yazarı Dr. Emily Deans, bizi insan yapan şeyin
sırrının dopamin olduğunu söyledi. Dopamin bize zeki olma, gelecek için planlar yapma ve bize zarar verebilecek
dürtülere direnme yeteneği verir.
Dopamin
düzeylerimiz uygun bir dengede olduğunda, bir şey başardığımızda güçlü bir
tatmin duygusu yaşıyoruz. Bu, hayallerimizi kovalamamızı ve ilerlememizi, bizi engelleyebilecek faaliyetlerden
kaçınmamızı, ayrıca stresle daha iyi başa çıkmamızı sağlıyor.
Dopamin Eksikliği Belirtileri
Düşük
dopamin düzeylerinin semptomları, etrafta olup bitenlere genel bir ilgi
eksikliği olarak kendini gösterir. Bunlar;
-Motivasyon
eksikliği
-Umutsuzluk
-İlgisizlik
-Konsantre
olamama
-Değişken
Ruh hali
Fiziksel
belirtiler de olabilir;
-Yorgunluk
-Uyku
sorunları
-Düşük libido
-Kilo almak
Dopamin
eksikliği belirtileri gösteren kişiler bağımlılıklara daha yatkındırlar, çünkü
bir anlık “yükseltici'' ya da bir başka deyişle hızlı bir şekilde dopamin
seviyelerini artıran maddeler ararlar. Bu, uyuşturucu, alkol ve şekerli
yiyeceklerin tüketimine veya kendine zarar verici davranışlara ve
bağımlılıklara yol açabilir.
Dopamini
doğal yollarla nasıl artıracağımıza bakalım.
Dopamin Hormununu Arttırmanın Doğal
Yolları
Dopamin
seviyelerini arttırmak için “hızlı bir çözüm” aramak yerine, dopamin
seviyelerini geliştirmek için ihtiyacınız olan takviyeyi alabileceğiniz birçok
sağlıklı yol vardır.
Dopamini
arttırmanın doğal yolları, bazı yiyecekleri sağlıklı bir diyete dahil etmektir.
Dopamin Düzeylerini Artırmak İçin
Gıdalar
Dopamin,
belirli amino asitler tarafından üretilir; Bu nedenle, dopamin eksikliğinden
kaçınmak için diyetinizde bu amino asitlerden yeterli miktarda
olması önemlidir.
L-fenilalanin içeren gıdalar
Dopamini
arttırmak için bir esansiyel amino asit, l-fenilalanin'dir. Esansiyel bir amino asit olması, vücudun kendisinin üretemeyeceği
ve besinlerden elde edilmesi gerektiği anlamına gelir. L-fenilalanin, daha
sonra dopamine dönüşen tirosine dönüşür.
Brain
Research dergisinde yayınlanan bir çalışmada, tirozin düzeyleri tükendiğinde
vücudun yeterince dopamin üretemediği saptanmıştır.
-Et
-Süt Ürünleri
-Badem ve
ceviz gibi bazı kuru yemişler
-Susam,
ayçiçeği çekirdeği ve kabak çekirdeği gibi bazı tohumlar
-Soya
(ama soyanın sizin düşündüğünüz kadar sağlıklı olmadığını bilmeniz gerekir.)
Hepsi
l-fenilalanin içerir, aslında, bu gıdalar l-fenilalanin'in tek kaynağıdır.
Dopamin
seviyelerini artırabilecek diğer yiyeceklere bir bakalım.
Muz
Muz zengin
bir tirozin kaynağıdır ve vücuttaki dopamin seviyelerini artırmaya yardımcı
olabilir. Aslında, olgunlaşmamış muzda, daha fazla tirosin yer aldığı
düşünülmektedir.
Elma
Elma, soğan,
üzüm, narenciye ve meyvelerde de bulunan yüksek miktarda kuersetin, flavonoid
bir antioksidan içerir.
Çalışmalar,
kersetin antioksidan özelliklerinin dopamin düzeylerinin azalmasını engellemeye
yardımcı olduğunu göstermiştir.
Pancar
Dopamin
seviyeleri üzerinde önemli bir etkisi olabilecek başka bir yiyecek pancardır.
Pancar
yüksek düzeyde betaine sahiptir ve bu amino asit vücutta birçok faydalı sağlık
özelliğine sahiptir ve aynı zamanda Parkinson hastalığının depresyonunu tedavi
etmeye ve semptomları hafifletmeye de yardımcı olabilir (Parkinson hastalığı
olan kişilerin hareket sorunlarına neden olan dopamin kıtlığıdır) .
Bir çalışma,
betainin hafif-orta depresyona sahip kişilerde antidepresanların etkinliğini
artırdığını göstermiştir.
Pancar ve
Parkinson hastalığı ile ilgili başka bir çalışma, pancar ekstresinin (Beta
vulgaris) Parkinson hastalığının semptomlarını önemli ölçüde azalttığını
göstermiştir. Bunun nedeni, pancar ekstresinin dopamin düzeylerini artırması ve
beynin aktiviteleri üzerinde antioksidan etkisi olmasıdır.
Betain
bakımından zengin diğer yiyecekler ıspanak, kinoa ve buğday kepeğidir.
Çikolata
Yüksek
miktarda kakao ve çok az miktarda şeker içeren bitter çikolata en faydalısıdır.
Sütlü çikolata yüksek miktarda şeker içerir, bu da keskin bir dopamin
yükselmesi oluşturur ve şeker krizlerine yol açabilir. Ham kakao tozunu da
kullanabilirsiniz.
Ruh sağlığı
üzerine çeşitli kitaplar yazan Dr. Leslie E. Korn, çikolatanın beyinde dopamin
ve serotonin uyandırdığı için etkili bir duygudurum güçlendiricisi olduğundan
bahseder. Bunun nedeni, çikolatanın tirozin içermesidir.
Yeşil çay
Yeşil çay,
nörolojik aktivitelere olumlu etkisi olan bir amino asit olan L-teanini içerir.
Yeşil çayın
terapötik etkileri üzerine çeşitli çalışmalar yapılmış ve yeşil çayın dopamin
ve serotonin seviyelerini artırdığı gözlenmiştir.
Beslenme
Dergisi'nde yayınlanan bir başka çalışma da ise, insanlarda yeşil çayın “ödül
öğrenmeyi artırdığını ve depresif belirtileri önlediğini” göstermektedir.
Yabanmersini Özü
Yaban
mersini antioksidanlar bakımından yüksektir ve iltihabı ve kan basıncını
azaltabilecek bileşikler içerir.
Yabanmersini
özünün ayrıca bilişsel işlev üzerinde ve özellikle dopamin düzeylerinin artması
üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu kanıtlanmıştır. Örneğin, Nutritional
Neuroscience'da yayınlanan bir çalışmada, yabanmersini özünün beyindeki dopamin
sinir hücreleri üzerinde olumlu bir etkisi olduğu bulunmuştur.
Şeker ve Alkol - Uyarı
Şeker ve
alkol gibi gıdalar dopamini artırabilirken, dopamin düzeylerinin daha
öncekinden daha düşük olmasına da neden olabileceği için kaçınılmalıdır. Bu tür
gıdalar bağımlılıklara neden olabilir.
Kafein ve Dopamin
Çok fazla
kafein kullanımı dopamin hormununu başlangıçta arttırdığına dair kanıtlar
vardır, ancak daha sonra vücuttaki seviyeler azalır. Bu nedenle daha az kahve
için, yani günde 2 fincandan fazlasını tüketmeyin.
Dopamin Düzeylerini Artırmak için Takviyeler
Dopamini
doğal olarak arttırmaya yardımcı olabilecek birçok takviye vardır. Bunlar
özellikle bir kişinin büyük bir dopamin takviyesi gerektirdiği durumlarda
yararlı olabilir.
Yeşil Çay Takviyeleri
Herkes günde
3 bardak yeşil çay içmeyi sevmez ve yeşil çaydaki kafein, bazı insanlar
üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir. Bu nedenle, kafeinsiz yeşil çay
takviyeleri, doğal yollardan bir dopamin desteği verebilir.
Kürkümin
Kürkümin,
inanılmaz sağlık yararları olan zerdeçalın ana bileşenidir. Kurkuminin sağlığa
faydalarından biri, doğal bir antidepresan olarak hareket edebilmesidir çünkü
daha yüksek serotonin ve dopamin seviyelerini desteklemektedir.
Phytotherapy
Research dergisinde kurkuminin, Prozac'taki ana antidepresan bileşen olan
fluoksetin kadar etkili olduğu görülmüştür. Kurkumin, piperinle (karabiberde
bulunur) birlikte kullanıldığında, güçlü antidepresan faaliyetler
sergilemiştir.
Kürkümin,
Parkinson hastalığının semptomlarını tedavi etmede de etkilidir, çünkü sadece
dopamin seviyelerini arttırmaz, aynı zamanda nöroprotektif ajan olarak da görev
yapar.
Kürkümin çok
çeşitli hastalıkların tedavisi için güçlü ve etkili bir bileşik iken,
çalışmalar vücutta nispeten düşük biyoyararlılığa yol açan düşük emilim ve
hızlı metabolizmaya sahip olduğunu ortaya koymuştur. “Biyoyararlanım”, herhangi
bir besin maddesinin, yediğiniz yiyeceğin vücudunuza girmesini kolaylaştıran
kolaylıktır.
Biyoyararlanımını
artırmak için tüketimini diğer bileşenlerle birleştirdiğinizden emin
olmalısınız.
Ayrıca, bazı
insanların zerdeçaldan kaçınması veya tüketimini azaltması gerektiğinin
farkında olmanız gerekir.
Ginkgo Biloba
Ginkgo
Biloba hafıza sorunlarının tedavi edilmesine ve beyin fonksiyonlarının
iyileştirilmesine yardımcı olma konusundaki olumlu etkisi için iyi bilinen bir
destektir. Ginkgo Biloba'nın beyindeki dopamin seviyelerini arttıran
özellikleri vardır.
Ginkgo
Biloba ayrıca hafıza ve beyin fonksiyonlarını iyileştirmek için en iyi
bitkilerden biridir.
L-tirosin Takviyeler
L-tirosin
dopamin seviyelerini dengelemek ve arttırmak için önemlidir ve L-tirozin
takviyelerini satın almak mümkündür.
Dopamini Arttırmak İçin Diğer Doğal Yollar
Bir kişinin
doğal yollarla dopamini arttırmak için yapabileceği birçok yaşam tarzı
değişikliği ve seçeneği vardır.
Fiziksel Egzersiz ile Dopamin Seviyesini Artırın
Fiziksel
aktivite sadece vücudunuzu ve kaslarınızı değil, zihninizi de kullanır. Eski
atasözünde “sağlıklı bir beden sağlıklı bir zihin” olduğu konusunda bazı
gerçekler vardır.
Fiziksel
egzersizin beyindeki etkisi pek çok kez belgelenmiştir ve düzenli egzersiz
yapan çoğu kişi, egzersiz sonrasında “pozitif” bir deneyim yaşamaktadır. Bunun
nedeni, fiziksel olarak aktif olduğumuzda, dopamin gibi kimyasalların beyinde
salınmasıdır.
Bu durum,
egzersizin kan basıncını normalleştirdiğini ve dopamin seviyelerini artırdığını
gösteren Nörobiyoloji Hastalığı dergisinde yayınlanan bir çalışma ile
desteklenmiştir.
Küçük
miktarlarda egzersiz bile beyinde olumlu bir etkiye sahip olabilir. Örneğin,
Dr. John Ratey, sadece 10 dakikalık tempolu yürüyüşün sigara içme ihtiyacını
zorlaştırabileceğini belirtiyor.
İngiliz
Spor Tıbbı Dergisi ayrıca fiziksel aktivite ve akıl sağlığı arasında doğrudan
bir ilişki olduğunu doğrulamıştır. Aslında, haftada sadece 20 dakika egzersiz yapmak zihinsel sağlık faydalarına yol
açabilir.
Meditasyon ile Dopamin seviyenizi artırın
Meditasyonun
dinlenmenin bir yolu olduğunu düşünen kişiler de dopamin düzeylerinde doğal bir
artış yaşarlar. Bir çalışmada, Yoga Nidra meditasyonundan sonra dopamin
düzeylerini ölçmek için PET taraması kullanıldı. Katılımcılar arasında dopamin
düzeyinin artmış olduğu gözlenmiştir.
O zaman,
zihni rahatlatmaya yardımcı olabilecek her türlü faaliyet, kendimizi iyi
hissetmemizi sağlayan “iyi hissetme” seviyelerini artırabilir.
Bunlar
farklı türlerde hobiler olabilir, ve hatta dinlenmek için zaman ayırmak ve
hatta yeterince uyku uyumak.
Müzik Dinleyerek Dopamin Arttırılabilir
Nörobilimci
Daniel Levitin, kitabında, müziğin,
dopamin reseptörlerimizin bulunduğu ödülle ilgili beyin alanlarını aktive etme
gücüne sahip olduğunu söyledi.
Vücudunuzda yeterince dopamin olduğundan emin olmak
depresyon, çaresizlik ve ilgisizlik duygularını azaltmaya yardımcı olabilir.
Artan dopamin düzeyi stresle daha iyi başa çıkmamıza, kendimizi iyi
hissetmemize ve günlük aktivitelerimizde neşe bulmamıza yardımcı olabilir.
Dopamini
doğal olarak arttırmak için güvenli yollar bulmak ve yaşamda daha fazla
probleme yol açabileceğinden, dopamini aniden yükselten yiyecek ve içeceklerden
uzak durmak önemlidir.
Sonunda,
daha iyi hissedeceksiniz ve yeni zorlukları üstlenecek ve yeni hedeflere
ulaşacak motivasyon ve enerjiye sahip olacaksınız.
Comments