Bir ıstakozu pişirmenin geleneksel yöntemi olan canlı haşlamak ıstakozların acı hissedip hissetmediği sorusunu gündeme getirmekte. Bu pişirme tekniği (veya canlı ıstakozu buzda saklamak gibi diğer teknikler), insanların yemek yeme deneyimini geliştirmek için kullanılıyor. Zira ıstakozlar öldükten sonra çok çabuk çürür ve ölü bir ıstakoz yemek, gıda kaynaklı hastalık riskini artırır ve lezzetinin kalitesini düşürür. Ancak ıstakozlar acıyı hissedebiliyorsa, bu pişirme yöntemleri hem şefler hem de ıstakoz yiyiciler için etik soruları gündeme getiriyor.
Bilim adamları Ağrıyı ve Acıyı Nasıl Ölçüyor?
1980'lere kadar, bilim adamları ve veterinerler, acıyı hissetme yeteneğinin yalnızca yüksek bilinçle ilişkili olduğu inancına dayanarak, hayvan ağrısını görmezden gelmek için eğitildiler.
Bununla birlikte, bugün bilim adamları birçok hayvan türünün (hem omurgalılar hem de omurgasızlar ) öğrenme ve bir miktar öz-farkındalık yeteneğine sahip olduğunu büyük ölçüde kabul etmektedir.
Yaralanmayı önlemek için acıyı hissetmenin evrimsel avantajı, diğer türlerin, hatta insanlardan farklı fizyolojiye sahip olanların bile, acı hissetmelerini sağlayan benzer sistemlere sahip olmalarını mümkün kılar .
Başka bir kişinin yüzüne tokat atarsanız, tepki olarak ne yaptığına veya ne söylediğine bakarak ağrı seviyesini ölçebilirsiniz. Diğer türlerde ağrıyı değerlendirmek daha zordur çünkü bu kadar kolay iletişim kuramayız. Dolayısıyla bilim adamları, hayvanlarda bir ağrı tepkisi oluşturmak için aşağıdaki kriterler grubunu geliştirdiler:
Negatif bir uyarana fizyolojik bir tepki göstermek.
Sinir sistemi ve duyu reseptörlerine sahip olmak.
Opioid reseptörlerine sahip olmak ve anestezik veya analjezik verildiğinde uyaranlara daha az tepki göstermek.
Kaçınma öğrenmenin gösterilmesi.
Yaralı alanların koruyucu davranışlarının gösterilmesi.
Başka bir ihtiyacı karşılamak yerine zararlı bir uyarıcıdan kaçınmak için seçim yapmak.
Öz farkındalık veya düşünme yeteneğine sahip olmak.
Istakozlar Acı Hisseder mi?
Bu kerevit diyagramındaki sarı düğümler, ıstakoz gibi bir dekapodun sinir sistemini göstermektedir.
Bilim adamları, ıstakozların acı hissedip hissetmediği konusunda anlaşamıyorlar. Istakozların insanlar gibi çevresel bir sistemi vardır, ancak tek bir beyin yerine segmentli ganglionlara (sinir kümesi) sahiptirler. Bu farklılıklar nedeniyle, bazı araştırmacılar ıstakozların omurgalılardan acı hissetmeyecek kadar farklı olduğunu ve olumsuz uyaranlara tepkilerinin sadece bir refleks olduğunu savunuyorlar.
Bununla birlikte, yengeç ve karides gibi ıstakozlar ve diğer dekapodlar, bir ağrı tepkisi için tüm kriterleri karşılar. Istakozlar tehlikeli durumlardan kaçınmayı öğrenirler, nosiseptörlere (kimyasal, termal ve fiziksel yaralanma için reseptörler) ve opioid reseptörlerine sahiptirler, anesteziklere yanıt verirler ve bir miktar bilince sahip olduklarına inanılır. Bu nedenlerden dolayı, bilim adamlarının çoğu, bir ıstakozun yaralanmasının (örneğin buzda saklamak veya canlı canlı kaynatmak) fiziksel acıya neden olduğuna inanmaktadır.
Dekapodların acı hissedebileceğine dair artan kanıtlar nedeniyle, ıstakozları canlı canlı kaynatmak veya buzda tutmak artık yasa dışı hale geliyor. Şu anda ıstakozları canlı canlı kaynatmak İsviçre, Yeni Zelanda ve İtalyan şehri Reggio Emilia'da yasa dışı . Istakoz kaynatmanın yasal olduğu yerlerde bile, birçok restoran hem müşteri vicdanını rahatlatmak hem de şeflerin stresin etin lezzetini olumsuz etkilediğine inandıkları için daha insancıl yöntemleri tercih ediyor.
Istakoz Pişirmenin İnsancıl Yolu
Canlı bir ıstakozu kaynatmak onu öldürmenin en insani yolu değildir.
Istakozların acı hissedip hissetmediklerini kesin olarak bilemesek de araştırmalar bunun muhtemel olduğunu gösteriyor. Peki, bir ıstakoz yemeğinin tadını çıkarmak istiyorsanız, bunu nasıl yapmalısınız?
Bir ıstakoz pişirmek için en insancıl araç CrustaStun'dur. Bu cihaz bir ıstakoza elektrik verir, yarım saniyeden daha kısa sürede bilincini kaybeder veya 5-10 saniye içinde öldürür, ardından parçalara ayrılabilir veya kaynatılabilir. Bir ıstakozun kaynar suya daldırılarak ölmesi yaklaşık 2 dakika sürer.
Ne yazık ki, CrustaStun çoğu restoran ve insanın karşılayamayacağı kadar pahalıdır. Bazı restoranlar ıstakozu plastik bir torbaya koyar ve birkaç saat dondurucuda bekletir, bu sırada kabuklular bilincini kaybeder ve ölür. Bu çözüm ideal olmasa da, bir ıstakozu (ya da yengeç ya da karidesi) pişirmeden ve yemeden önce öldürmek için muhtemelen en insancıl seçenektir.
Comments